Λίγα λόγια για... SIGMUND FREUD

«...Ακόμα κι αν το μέλλον επαναδιατυπώσει ή τροποποιήσει το ένα ή το άλλο αποτέλεσμα των ερευνών του, ποτέ πια δεν θα είναι δυνατό να αποσιωπηθούν τα ερωτήματα που ο Sigmund Freud έθεσε στην ανθρωπότητα.»

-Thomas Mann

Ο Zίγκμουντ Φρόυντ, γεννημένος ως Σίγκισμουντ Σλόμο Φρόυντ στις 6 Μαΐου 1856 στο Φράιμπεργκ της Μοραβίας, από γονείς εβραϊκής καταγωγής, ήταν διακεκριμένος Αυστριακός φυσιολόγος, νευρολόγος και ψυχίατρος. Ο πατέρας του, Γιάκομπ Φρόιντ, ήταν έμπορος υφασμάτων και η μητέρα του, Αμαλία Νάτανσον, φρόντιζε την οικογένεια. Το 1859 η οικογένεια Φρόυντ για οικονομικούς λόγους εγκαταστάθηκε στη Λειψία κι ένα χρόνο αργότερα στη Βιέννη.

Υπήρξε ο θεμελιωτής της ψυχανάλυσης. Άριστος μαθητής από νωρίς και βαθύτατα επηρεασμένος από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, θα σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης ιατρική και αποφοιτώντας θα εργαστεί ως κλινικός βοηθός στο Γενικό Νοσοκομείο της πόλης. Το 1885, αφού ολοκληρώσει μία μελέτη για τον μυελό του εγκεφάλου, διορίζεται λέκτωρ νευροπαθολογίας. Τον Οκτώβριο 1885, αναχωρεί για το Παρίσι. Εκεί θα συνεχίσει τις μελέτες του στη νευροπαθολογία στο νοσοκομείο Σαλπετριέρ, όπου εργάζεται υπό την καθοδήγηση του σπουδαίου νευρολόγου Ζαν - Μαρτέν Σαρκό, που θεωρείται ο εισηγητής της σύγχρονης νευρολογίας. Ο Φρόυντ θα εστιάσει το ενδιαφέρον του στην ύπνωση ως θεραπεία της υστερίας και σε εκείνο το σημείο θα αποφασίσει να ασχοληθεί με την ψυχιατρική. Με την επιστροφή του στη Βιέννη το 1886 θα αναλαμβάνει την πρώτη ασθενή του, την Μπέρτα Παπεγχάιμ, γνωστή στη βιβλιογραφία ως «Άννα Ο». Μέσα από τη συζήτηση για την παιδική ηλικία και τις απωθημένες επιθυμίες της, την αφήγηση της προσωπικής της ιστορίας και τους ελεύθερους συνειρμούς, η Άννα Ο απαλάσσεται σταδιακά από τα συμπτώματα που την ταλαιπωρούν (παράλυση, παραισθήσεις κ.ά.) και κάπως έτσι γεννιέται η ψυχανάλυση.

Ο Φρόυντ ήταν παντρεμένος από το 1886 με την Μάρθα Μπέρναϊς, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά. Ένα από τα παιδιά του, η Άννα Φρόυντ επρόκειτο να διαπρέψει και η ίδια ως ψυχαναλύτρια παιδιών.

Οι επιστημονικές θεωρίες του Φρόυντ και οι τεχνικές θεραπείας που ανέπτυξε θεωρήθηκαν ιδιαίτερα καινοτόμες και αποτέλεσαν αντικείμενο συζητήσεων από τη στιγμή που παρουσιάστηκαν στη Βιέννη τον 19ο αιώνα. Ωστόσο μέχρι και σήμερα συνεχίζουν να εγείρουν έντονο προβληματισμό. Η επίδραση του Φρόυντ δεν περιορίστηκε μόνο στην ψυχολογία και την ψυχιατρική, αλλά ταυτόχρονα επηρέασε και πολλούς άλλους τομείς της επιστήμης (ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, φιλοσοφία) και της τέχνης. Η ψυχανάλυση είναι για τον Φρόυντ η επαναστατική θεραπεία ενάντια στην άγνοια, κι είναι σε θέση να αποδείξει πως όσα μας ενοχλούν στους άλλους, μας οδηγούν στην κατανόηση του εαυτού μας.

Με τα παρακάτω ρητά του Γκαίτε να σημαδεύουν τη ζωή του πορεύτηκε προς την αναζήτηση της προσωπικής αλήθειας:

«Το πρώτο και το τελευταίο πράγμα που απαιτείται από την ιδιοφυία είναι η αγάπη για την αλήθεια».

 «Να αντέχεις όλες τις γυμνές αλήθειες

Και ό,τι συμβαίνει ήρεμος να αντιμετωπίζεις,

Αυτό είναι η ύψιστη ανωτερότητα».

Το 1923 μαθαίνει πως έχει καρκίνο της γνάθου. Μετά από τριάντα τρεις επεμβάσεις, δύσκολες και επώδυνες, συνεχίζει το έργο του για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια με πόνους. Παρόλα αυτά, φαίνεται να μην τον καταβάλλει τίποτε. Ο Φρόυντ που έκλεισε τα μάτια του στο Λονδίνο στις 23 Σεπτεμβρίου 1939 χτυπημένος από χρόνιο καρκίνο, άλλαξε σίγουρα την θεώρηση της ανθρώπινης ύπαρξης.

 

«Ο εαυτός μας είναι καλά κρυμμένος από τον εαυτό μας: απ’ όλους τους θησαυρούς ο δικός μας είναι ο τελευταίος που ξεθάβεται».

-        Friedrich Nietzsche

 

Βιβλιογραφία

S., V., Finzi (2006). Ιστορία της Ψυχανάλυσης. Νοόγραμμα Εκδοτική: Αθήνα.

J. Ernest (2003). Σιγκμουντ Φρόυντ. Η ζωή και το έργο του. ΙΝΔΙΚΤΟΣ: Αθήνα.