Το άγχος ως σύμπτωμα

Η λέξη άγχος βρίσκεται σε ένα κοινό λεξιλόγιο καθημερινότητας για τον άνθρωπο, καθώς χρησιμοποιείται συχνά για να δηλώσει τις περιστάσεις στρες, δυσκολίας διαχείρισης καταστάσεων και συναισθηματικής ανησυχίας που μπορεί να βιώνει κανείς. Παρόλα αυτά, τι είναι το άγχος στην πραγματικότητα;

Βάσει της θεωρίας, η οποία πάντα αποτελεί ένα από τους πολλούς παράγοντες κατανόησης της ανθρώπινης φύσης, το άγχος είναι η αντίδραση του ατόμου κάθε φορά που βρίσκεται υπό τραυματικές συνθήκες, δηλαδή κάθε φορά που υποβάλλεται σε εισροή διεγέρσεων εξωτερικής ή εσωτερικής προελεύσεως, τις οποίες είναι ανίκανο να ελέγξει[1]. Ο Freud στο κείμενό του «Άγχος και ορμική ζωή[2]» αναφέρει πως “το άγχος είναι μια συγκινησιακά φορτισμένη κατάσταση” και παρουσιάζει την γέννηση ως το πρώτο περιστατικό άγχους, που άφησε στον άνθρωπο ίχνη συναισθηματικής φόρτισης.

Το άγχος είναι κοινή πανανθρώπινη απόκριση σε κάθε στρεσογόνο κατάσταση. Πολλές φορές, μάλιστα, αποτελεί ψυχική προετοιμασία ώστε να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε κάποια καθημερινά εμπόδια και προκλήσεις. Η αντίδραση και η συμπεριφορά κάθε ατόμου, όμως, καθώς και η σκέψη ή οι σκέψεις που προηγούνται αυτής, ορίζουν την διαφορά στην ποιότητα και ποσότητα του αισθήματος, όπως επίσης και στο αποτέλεσμα που θα φέρει. Όταν η έντονη ανησυχία και οι αλλεπάλληλες σκέψεις οδηγούν σε δυσλειτουργικές καταστάσεις στην καθημερινότητα, τότε ίσως χρειάζεται μια πιο άμεση αντιμετώπιση και κατευνασμός της έντασης του συναισθήματος. Η επαναληψιμότητα στην σκέψη και ορισμένες σωματικές συμπεριφορές, όπως οι έντονοι καρδιακοί παλμοί, η δυσκολία στην αναπνοή και πόνοι σε μυς, κεφάλι, αυχένα ή μέση, αποτελούν συμπτώματα άγχους παθολογικής φύσης. Ως άμεση απόκριση σε τέτοιες καταστάσεις είναι η παραίτηση, το αίσθημα κόπωσης και κάποιες φορές η στροφή σε συμπεριφορές που φαινομενικά και βραχυπρόθεσμα μπορεί να μειώνουν την ένταση της κατάστασης, όπως η χρήση αλκοόλ, το φαγητό ή η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Επομένως, ο φαύλος κύκλος του άγχους φαίνεται, μερικές φορές, να οδηγεί σε πιο δυσφορικές καταστάσεις, καθώς το άτομο είναι ψυχικά, συμπεριφορικά και σωματικά ευάλωτο. Όταν το άγχος φτάνει κλινικά σε σημείο παθολογικό μπορεί να καταλήξει σε αγχώδεις ή σωματοποιητικές διαταραχές. Στις περιπτώσεις που το αίσθημα του άγχους είναι δύσκολο στη διαχείριση και το άτομο αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες που φέρνει στην ζωή και την καθημερινότητά του προτείνεται να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

Για περισσότερες πληροφορίες μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου μέσω της ειδικής φόρμας που θα βρείτε στο ιστολόγιό μου και θα χαρώ να σας απαντήσω σε απορίες και ερωτήματα.

 

Γεωργοπούλου Χρυσούλα,

Ψυχολόγος, MSc Ψυχικής Υγείας

---

[1] Laplanche, J., & Pontalis, J.B. (1986). Λεξιλόγιο της Ψυχανάλυσης. Εκδόσεις Κέδρος: Αθήνα.

[2] Freud, S. (1932). Άγχος και ορμική ζωή. Στο Νέα σειρά παραδόσεων για την εισαγωγή στην ψυχανάλυση (1977), Αθήνα: Εκδ. Επίκουρος.